Orta kulak enfeksiyonu, bebeklerde oldukça yaygın bir sağlık sorunudur ve aileler için endişe verici olabilir. Peki, bu enfeksiyon neden bu kadar sık görülür? Aslında, bebeklerin kulak yapısı ve bağışıklık sisteminin henüz tam gelişmemiş olması, onları bu tür enfeksiyonlara karşı daha savunmasız kılar. Orta kulak, kulak zarının hemen arkasında bulunan ve hava dolu küçük bir boşluktur. Bu alanda meydana gelen enfeksiyonlar, genellikle burun ve boğazdaki bakterilerin veya virüslerin kulak boşluğuna geçmesiyle başlar. Bebekler, yetişkinlere kıyasla daha kısa ve yatay olan östaki borusuna sahip oldukları için, mikropların orta kulağa ulaşması daha kolaydır.
Enfeksiyon başladığında, bebekler bunu doğrudan ifade edemezler. Ancak, huzursuzluk, ağlama krizleri ve hatta uyku düzeninde bozulma gibi davranış değişiklikleri dikkat çekebilir. Bu belirtiler, ebeveynlerin alarm vermesine neden olur. Genellikle ateş yükselir ve bebekler kulaklarını çekiştirmeye başlar. Bu davranış, kulaktaki rahatsızlığın dışa vurumudur. Ayrıca, iştahsızlık ve kusma gibi sindirim sistemi belirtileri de eşlik edebilir. Bu noktada, erken teşhis ve müdahale oldukça önemlidir; çünkü tedavi edilmezse enfeksiyon işitme kaybına veya daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Orta kulak enfeksiyonları genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra ortaya çıkar. Soğuk algınlığı, grip gibi hastalıklar, burun ve boğazdaki mikropların kulak boşluğuna geçişini kolaylaştırır. Bebeklerin bağışıklık sistemi henüz tam gelişmediği için bu tür enfeksiyonlara karşı daha hassastırlar. Ayrıca, sigara dumanına maruz kalmak, kalabalık ortamlarda bulunmak ve emzirme alışkanlıkları da enfeksiyon riskini etkileyen faktörler arasındadır. Örneğin, biberonla yatar pozisyonda beslenen bebeklerde, östaki borusu daha fazla etkilenebilir ve bu da enfeksiyon riskini artırabilir.
Orta kulak enfeksiyonunun tedavisi, enfeksiyonun şiddetine ve süresine bağlı olarak değişir. Hafif vakalarda, doktorlar bazen antibiyotik kullanmadan önce belli bir süre beklemeyi tercih eder. Çünkü bazı enfeksiyonlar kendi kendine iyileşebilir. Ancak, ateş yüksekse, ağrı dayanılmazsa veya enfeksiyon tekrarlıyorsa antibiyotik tedavisi kaçınılmazdır. Tedavi sürecinde ağrı kesiciler, bebeğin rahatlaması için önemli bir yer tutar. Ayrıca, doktor kontrolleri ihmal edilmemelidir. Yanlış veya eksik tedavi, enfeksiyonun kronikleşmesine ve kalıcı işitme sorunlarına yol açabilir.
Orta kulak enfeksiyonunu önlemek için bazı basit ama etkili önlemler alınabilir. Öncelikle, hijyen kurallarına dikkat etmek, mikropların yayılmasını engeller. Bebeklerin elleri sık sık yıkanmalı ve oyuncaklar temiz tutulmalıdır. Sigara dumanından uzak tutmak da kritik bir önlemdir; çünkü pasif sigara dumanı, bebeklerin solunum yollarını tahriş eder ve enfeksiyon riskini artırır. Ayrıca, aşıların tam ve zamanında yapılması, bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur. Emzirme alışkanlığı da bebeğin bağışıklığını destekler ve enfeksiyonlara karşı koruyucu bir etkisi vardır.
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Orta kulak enfeksiyonu kaç günde geçer? | Genellikle 3-7 gün arasında iyileşme görülür, ancak tedaviye bağlı olarak değişebilir. |
| Bebeklerde kulak enfeksiyonu nasıl anlaşılır? | Ateş, huzursuzluk, kulak çekme ve iştahsızlık gibi belirtiler enfeksiyona işaret eder. |
| Antibiyotik kullanımı ne zaman gereklidir? | Ateş yüksek ve ağrı şiddetliyse, doktor antibiyotik reçete edebilir. |
| Orta kulak enfeksiyonundan nasıl korunulur? | Hijyen, sigara dumanından uzak durma, aşılar ve düzenli doktor kontrolleri koruyucu yöntemlerdir. |
| Emzirme orta kulak enfeksiyonunu önler mi? | Evet, emzirme bağışıklığı güçlendirir ve enfeksiyon riskini azaltır. |
Orta Kulak Enfeksiyonunun Belirtileri
Orta kulak enfeksiyonu, bebeklerde bazen fark edilmesi zor olan, ancak oldukça rahatsız edici bir durumdur. Peki, bu enfeksiyonun belirtileri nelerdir ve nasıl fark edilir? Öncelikle, bebekler kelimelerle derdini anlatamadığı için, biz ebeveynlerin gözlem yeteneği çok önemlidir. Huzursuzluk, en yaygın belirtilerden biridir. Bebek aniden sürekli ağlamaya başlar, uyku düzeni bozulur ve sakinleştirmek zorlaşır. Bu durum, kulağında bir rahatsızlık olduğuna işaret edebilir.
Ateş, orta kulak enfeksiyonunun diğer önemli bir belirtisidir. Bebeklerde 38 derece ve üzeri ateş genellikle bir enfeksiyonun varlığını gösterir. Ancak, ateş her zaman enfeksiyonun kesin işareti değildir; bu yüzden diğer belirtilerle birlikte değerlendirmek gerekir. Örneğin, kulak çekme davranışı da dikkat çekicidir. Bebek, kulaklarını sık sık tutar veya çeker; bu hareket, kulaktaki ağrının dışa vurumudur.
İştahsızlık da sık karşılaşılan bir belirtidir. Kulak ağrısı, yutkunmayı zorlaştırabilir ve bu nedenle bebek beslenmek istemeyebilir. Bu durum, hem bebeğin genel sağlığını hem de gelişimini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, bazı bebekler denge problemleri yaşayabilir ya da başlarını yana doğru eğme eğiliminde olabilirler. Çünkü orta kulak, dengeyi sağlayan organlara yakındır ve enfeksiyon bu bölgeleri etkileyebilir.
Belirtiler bazen çok net olmayabilir. Bu yüzden ebeveynlerin dikkatli olması çok önemlidir. Eğer aşağıdaki belirtilerden birkaçını gözlemlerseniz, vakit kaybetmeden bir doktora danışmanız gerekir:
- Uzun süren huzursuzluk ve ağlama
- Yüksek ateş
- Kulak çekme veya kulak bölgesinde hassasiyet
- İştahsızlık ve beslenme güçlüğü
- Denge kaybı veya başını yana eğme
Bu belirtiler, bebeklerde orta kulak enfeksiyonunun en sık görülen işaretleridir. Ancak, her bebek farklı tepki verebilir. Bazıları daha sessiz kalabilir, sadece uykusuzluk ya da hafif ateşle kendini gösterebilir. İşte bu yüzden, herhangi bir anormallik fark ettiğinizde doktorunuza danışmak en güvenli yoldur.
Unutmayın, erken teşhis ve tedavi, enfeksiyonun kötüleşmesini önler ve bebeğinizin konforunu artırır. Bu belirtileri göz ardı etmek, enfeksiyonun ilerlemesine ve daha ciddi sorunlara yol açabilir. Sizce de bebeğinizin sağlığı için bu belirtileri yakından takip etmek çok önemli değil mi?
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Bebekte kulak enfeksiyonu nasıl anlaşılır? | Huzursuzluk, ateş, kulak çekme ve iştahsızlık gibi belirtilerle anlaşılır. Ancak kesin tanı için doktora başvurulmalıdır. |
| Ateş olmadan kulak enfeksiyonu olabilir mi? | Evet, bazı bebeklerde ateş olmadan da enfeksiyon görülebilir. Bu yüzden diğer belirtilere dikkat etmek gerekir. |
| Orta kulak enfeksiyonu ne kadar sürede geçer? | Tedaviye bağlı olarak genellikle birkaç gün içinde iyileşme gözlenir, ancak doktorun önerilerine uyulmalıdır. |
| Hangi durumlarda acil doktora gitmek gerekir? | Yüksek ateş, şiddetli ağrı, iştahsızlık ve huzursuzluk devam ederse hemen doktora başvurulmalıdır. |
Orta Kulak Enfeksiyonunun Nedenleri
Orta kulak enfeksiyonları, yani tıbbi adıyla otitis media, bebeklerde sık karşılaşılan bir durumdur ve çoğunlukla birkaç temel nedene dayanır. Peki, neden bebekler bu enfeksiyona daha yatkındır? Aslında işin içinde birkaç basit ama önemli faktör var. Öncelikle, bebeklerin bağışıklık sistemi henüz tam anlamıyla gelişmemiştir. Bu da onları, özellikle soğuk algınlığı veya grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı daha savunmasız kılar. Üst solunum yolu enfeksiyonları, burun ve boğazdaki bakterilerin ve virüslerin orta kulağa doğru ilerlemesine zemin hazırlar.
Bir diğer önemli neden ise Östaki borusunun yapısıdır. Bu boru, orta kulağı burun ve boğazla birbirine bağlar ve normalde sıvıların dışarı atılmasını sağlar. Bebeklerde bu boru kısa, dar ve yatay konumdadır, bu yüzden sıvıların dışarı atılması zorlaşır ve enfeksiyon riski artar. Bu durum, özellikle burun tıkanıklığı olduğunda ya da alerjik reaksiyonlar yaşandığında daha da belirginleşir.
Ayrıca, çevresel faktörler de enfeksiyonun ortaya çıkmasında rol oynar. Sigara dumanına maruz kalmak, kalabalık ortamlarda bulunmak veya hijyen kurallarına yeterince dikkat edilmemesi, enfeksiyon riskini yükselten etkenler arasındadır. Bebeklerin bağışıklığını zayıflatan bu dış etkenler, enfeksiyonun kolayca gelişmesine olanak tanır.
Şimdi, orta kulak enfeksiyonlarının nedenlerini biraz daha detaylandırmak gerekirse, şu başlıklar altında toplayabiliriz:
- Üst solunum yolu enfeksiyonları: Soğuk algınlığı, grip gibi hastalıklar sonrası orta kulakta sıvı birikimi ve enfeksiyon.
- Östaki borusunun anatomik yapısı: Bebeklerde kısa ve yatay olması nedeniyle sıvı drenajının zorlaşması.
- Bağışıklık sistemi zayıflığı: Enfeksiyonlara karşı koruma mekanizmasının tam gelişmemesi.
- Çevresel faktörler: Sigara dumanı, kalabalık ortamlar, hijyen eksikliği gibi etkenler.
Bu nedenler bir araya geldiğinde, orta kulak enfeksiyonları bebeklerde oldukça sık görülür. Elbette her bebek aynı riskte değildir, ancak bu faktörlerin varlığı enfeksiyonun ortaya çıkma olasılığını artırır. Örneğin, sigara dumanına maruz kalan bir bebekte enfeksiyon riski, temiz hava alan bir bebeğe göre çok daha yüksektir. Bu yüzden ebeveynlerin bu risk faktörlerini iyi anlaması ve mümkün olduğunca önlem alması gerekir.
Son olarak, bazen genetik yatkınlık da enfeksiyon riskini etkileyebilir. Ailede sık sık orta kulak enfeksiyonu geçiren bireyler varsa, bebeklerde de benzer sorunlar yaşanabilir. Bu yüzden, aile geçmişi hakkında doktorla konuşmak önemlidir. Böylece, erken önlemler alınabilir ve enfeksiyonun önüne geçilebilir.
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Orta kulak enfeksiyonu neden bebeklerde daha sık görülür? | Bebeklerin bağışıklık sistemi tam gelişmediği ve Östaki borusunun yapısal olarak kısa ve yatay olması nedeniyle sıvı birikimi kolaylaşır. |
| Sigara dumanı orta kulak enfeksiyonuna neden olur mu? | Evet, sigara dumanı bebeklerin solunum yollarını tahriş eder ve enfeksiyon riskini artırır. |
| Üst solunum yolu enfeksiyonu sonrası neden orta kulak enfeksiyonu gelişir? | Burundaki enfeksiyon ve tıkanıklık, Östaki borusunun tıkanmasına ve orta kulakta sıvı birikimine yol açar, bu da enfeksiyona zemin hazırlar. |
| Genetik faktörler orta kulak enfeksiyonunda etkili midir? | Evet, ailede sık enfeksiyon geçiren bireyler varsa, bebeklerde de risk artabilir. |
Orta Kulak Enfeksiyonunun Tedavi Yöntemleri
Orta kulak enfeksiyonu, özellikle bebeklerde oldukça hassas bir konudur ve tedavi süreci titizlikle yürütülmelidir. İlk olarak, enfeksiyonun şiddetine göre tedavi planı belirlenir. Hafif vakalarda genellikle doktorlar, ağrıyı hafifletmek ve ateşi düşürmek için ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler önerebilir. Ancak, bu ilaçların dozajı ve kullanım süresi mutlaka uzman kontrolünde olmalıdır.
Enfeksiyon daha ciddi ise, yani bakteriyel bir durum söz konusuysa, antibiyotik tedavisi devreye girer. Burada önemli olan nokta, antibiyotiklerin doktorun verdiği şekilde ve sürede kullanılmasıdır. Yarıda bırakılan tedavi, enfeksiyonun tekrarlamasına veya dirençli hale gelmesine neden olabilir. Bu yüzden ebeveynlerin sabırlı olması ve ilaçları düzenli vermesi çok önemlidir.
Bir diğer önemli tedavi yöntemi ise izlemdir. Doktorlar bazen, özellikle hafif enfeksiyonlarda, hemen antibiyotik vermek yerine bebekteki belirtileri takip etmeyi tercih eder. Çünkü bazı enfeksiyonlar kendi kendine iyileşebilir. Ancak bu süreçte bebeğin durumunun yakından izlenmesi, belirtilerde kötüleşme olursa hemen müdahale edilmesi gerekir.
Tedavi sürecinde, bebeğin konforunu artırmak için evde uygulanabilecek bazı yöntemler de vardır. Örneğin, kulak çevresine hafif sıcak kompres uygulamak, bebeğin daha rahat etmesini sağlayabilir. Ayrıca, bol sıvı alımı ve dinlenme, bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur.
Unutulmamalıdır ki; orta kulak enfeksiyonu tedavisinde en kritik nokta zamanında müdahale ve düzenli doktor kontrolüdür. Tedavi sırasında herhangi bir olumsuz belirti gözlemlendiğinde, vakit kaybetmeden sağlık profesyoneline başvurulmalıdır.
Aşağıdaki tabloda, orta kulak enfeksiyonu tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler ve dikkat edilmesi gereken noktalar özetlenmiştir:
| Tedavi Yöntemi | Açıklama | Dikkat Edilmesi Gerekenler |
|---|---|---|
| Ağrı Kesiciler | Ateş ve ağrıyı azaltmak için kullanılır. | Dozaj doktor kontrolünde olmalı, aşırı kullanım önlenmeli. |
| Antibiyotikler | Bakteriyel enfeksiyonlarda enfeksiyonu yok etmek için verilir. | İlaçlar tam süre kullanılmalı, erken kesilmemeli. |
| Takip (İzlem) | Hafif vakalarda belirtiler gözlemlenir, gerekirse tedavi başlar. | Belirtiler kötüleşirse hemen doktora başvurulmalı. |
| Evde Destekleyici Uygulamalar | Sıcak kompres, dinlenme ve sıvı alımı gibi yöntemler. | Bebeğin rahatlığı için uygulanmalı, doktor önerisiyle. |
- Orta kulak enfeksiyonu ne kadar sürede iyileşir?
Genellikle hafif enfeksiyonlar birkaç gün içinde iyileşir. Ancak antibiyotik tedavisi gerekiyorsa, doktorun önerdiği süre boyunca ilaç kullanımı önemlidir.
- Bebeklerde antibiyotik kullanımı zararlı mı?
Antibiyotikler gereksiz veya yanlış kullanıldığında zarar verebilir. Bu yüzden sadece doktor kontrolünde ve gerektiğinde kullanılmalıdır.
- Evde ağrıyı azaltmak için ne yapabilirim?
Doktorun önerdiği ağrı kesicileri kullanabilir, kulak çevresine hafif sıcak kompres uygulayabilirsiniz.
- Orta kulak enfeksiyonu tekrarlayabilir mi?
Evet, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan bebeklerde veya tedavi tam yapılmadığında enfeksiyon tekrarlayabilir.
Orta Kulak Enfeksiyonundan Korunma Yolları
Orta kulak enfeksiyonları, özellikle bebeklerde sık karşılaşılan ve aileleri endişelendiren bir durumdur. Ancak, bu enfeksiyonların önüne geçmek mümkün. Peki, nasıl mı? Öncelikle, enfeksiyonların çoğunun üst solunum yolu hastalıklarından sonra ortaya çıktığını unutmayalım. Bu yüzden, bebeğinizin genel sağlığına dikkat etmek, enfeksiyon riskini azaltmanın ilk adımıdır.
Hijyen burada kilit rol oynar. Bebeklerin elleri, oyuncakları ve çevresi temiz tutulmalı. Çünkü mikroplar çoğunlukla kirli eller ya da nesneler yoluyla bulaşır. Evinizde sigara içilmemesi ise çok önemli bir başka önlemdir. Sigara dumanı, bebeklerin hassas solunum yollarını tahriş eder ve enfeksiyon riskini artırır. Sigara dumanına maruz kalan bebeklerde orta kulak enfeksiyonu daha sık görülür.
Aşılar da koruyucu önlemler arasında yer alır. Özellikle grip ve pnömokok aşıları, orta kulak enfeksiyonlarına yol açan bakterilere karşı koruma sağlar. Bebeğinizin aşı takvimini tam ve düzenli takip etmek, enfeksiyonlardan korunmanın en etkili yollarından biridir. Aşılar sayesinde, hem bebeğinizin bağışıklık sistemi güçlenir hem de enfeksiyonların yayılması engellenir.
Bir diğer önemli nokta ise, bebeğin beslenme pozisyonudur. Özellikle anne sütü alan bebeklerde enfeksiyon riski daha düşüktür. Anne sütü, bebeğin bağışıklığını güçlendiren doğal bir kalkan gibidir. Ayrıca, bebeği beslerken başının hafif yukarıda olması, orta kulakta sıvı birikmesini önler ve enfeksiyon riskini azaltır.
Orta kulak enfeksiyonlarından korunmak için dikkat edilmesi gerekenleri şu şekilde özetleyebiliriz:
- Hijyene önem verin: Bebeğin ellerini ve oyuncaklarını sık sık temizleyin.
- Sigara dumanından uzak tutun: Evde ve yakın çevrede sigara içilmemesine dikkat edin.
- Aşıları düzenli yaptırın: Grip ve pnömokok gibi enfeksiyonlara karşı koruyucu aşıları ihmal etmeyin.
- Anne sütü ile besleyin: Mümkünse anne sütü vererek bebeğin bağışıklığını destekleyin.
- Beslenme pozisyonuna dikkat edin: Bebeğin başı beslenirken hafif yukarıda olsun.
Unutmayın, orta kulak enfeksiyonları bazen kendini çok belli etmeyebilir. Bu yüzden, bebeğinizde huzursuzluk, ateş ya da kulak çekme gibi belirtiler gördüğünüzde vakit kaybetmeden doktora başvurmanız gerekir. Erken müdahale, enfeksiyonun ilerlemesini önler ve bebeğinizin konforunu artırır.
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Orta kulak enfeksiyonu bulaşıcı mıdır? | Enfeksiyonun kendisi doğrudan bulaşıcı değildir, ancak enfeksiyona neden olan virüs veya bakteriler bulaşıcı olabilir. |
| Bebeklerde orta kulak enfeksiyonu kaç günde geçer? | Genellikle 7-10 gün içinde iyileşir, ancak tedaviye ve enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak değişebilir. |
| Antibiyotik kullanımı ne zaman gereklidir? | Doktorunuz enfeksiyonun bakteriyel olduğunu düşündüğünde antibiyotik reçete eder. Gereksiz kullanımdan kaçınılmalıdır. |
| Orta kulak enfeksiyonunu evde nasıl rahatlatabilirim? | Ağrı kesici kullanımı ve bebeğin başının hafif yukarıda tutulması rahatlama sağlayabilir, ancak mutlaka doktor önerisiyle yapılmalıdır. |
| Koruyucu aşılar gerçekten işe yarıyor mu? | Evet, özellikle pnömokok ve grip aşıları enfeksiyon riskini önemli ölçüde azaltır. |
Sıkça Sorulan Sorular
- Orta kulak enfeksiyonu bebeklerde neden bu kadar yaygındır?
Bebeklerin bağışıklık sistemi henüz tam gelişmediği için, üst solunum yolu enfeksiyonları sonrası orta kulak enfeksiyonu riski artar. Ayrıca, bebeklerin östaki borusu daha kısa ve yatay olduğu için mikroplar daha kolay orta kulağa ulaşabilir.
- Orta kulak enfeksiyonu belirtilerini nasıl erken fark edebilirim?
Bebeklerde huzursuzluk, sık kulak çekme, yüksek ateş ve iştahsızlık gibi belirtiler orta kulak enfeksiyonunun işaretleri olabilir. Bu belirtileri gördüğünüzde vakit kaybetmeden doktora başvurmak önemlidir.
- Orta kulak enfeksiyonu kendiliğinden geçer mi, yoksa mutlaka tedavi edilmeli midir?
Bazı hafif enfeksiyonlar kendiliğinden iyileşebilir, ancak çoğunlukla antibiyotik tedavisi gereklidir. Tedavi edilmezse enfeksiyon kronikleşebilir veya işitme sorunlarına yol açabilir, bu yüzden doktor kontrolü şarttır.
- Antibiyotik kullanımı ne kadar sürelidir ve yan etkileri nelerdir?
Doktorunuzun önerdiği süre boyunca antibiyotik kullanmak çok önemlidir. Erken kesilmesi enfeksiyonun tekrarlamasına neden olabilir. Yan etkiler genellikle hafiftir, ancak ishal veya alerjik reaksiyonlar görülebilir.
- Orta kulak enfeksiyonundan korunmak için hangi önlemler alınabilir?
Bebeklerin hijyenine dikkat etmek, sigara dumanından uzak tutmak ve aşılarını düzenli yaptırmak enfeksiyon riskini azaltır. Ayrıca, bebeklerin burun tıkanıklığını gidermek ve enfeksiyonların erken tedavisi de önemlidir.
- Orta kulak enfeksiyonu tekrarlar mı? Tekrarlamaması için ne yapmalıyım?
Evet, bazı bebeklerde enfeksiyon tekrarlayabilir. Tekrarlamayı önlemek için doktorun önerdiği tedavi planına uymak, ortam hijyenine dikkat etmek ve soğuk algınlığı gibi hastalıklardan korumak gerekir.
- Bebeklerde kulak ağrısını nasıl hafifletebilirim?
Ağrıyı azaltmak için doktorun önerdiği ağrı kesiciler kullanılabilir. Ayrıca, ılık kompres uygulamak ve bebeği rahat tutmak da yardımcı olabilir. Ancak, ilaç kullanmadan önce mutlaka doktora danışılmalıdır.
- Orta kulak enfeksiyonu işitme kaybına yol açar mı?
Kısa süreli enfeksiyonlarda genellikle kalıcı işitme kaybı olmaz. Ancak, tedavi edilmezse veya enfeksiyon kronikleşirse işitme problemleri ortaya çıkabilir. Bu nedenle erken müdahale çok önemlidir.
- Orta kulak enfeksiyonu tanısı nasıl konulur?
Doktor, kulak muayenesi yaparak enfeksiyonu tespit eder. Bazen ek testler veya işitme ölçümleri gerekebilir. Erken tanı, tedavinin başarısı için kritik öneme sahiptir.
- Bebeklerde orta kulak enfeksiyonu tedavisi sırasında nelere dikkat etmeliyim?
İlaçları düzenli ve tam dozda kullanmak, doktor kontrollerini aksatmamak ve bebeğin rahatını sağlamak tedavi sürecini olumlu etkiler. Ayrıca, enfeksiyonun yayılmasını önlemek için hijyen kurallarına uymak gerekir.
